Polska, obok Italii, Słowacji, Hiszpanii, Portugalii i Austrii należy do krajów europejskich o najsilniej rozwiniętym katolickim ruchu kalwaryjnym, początkami swymi sięgającym późnego średniowiecza, a szczególnie nasilonym po soborze trydenckim (1545-1563), tj. w dobie kontrreformacji. Kalwaria w Wejherowie, obok Kalwarii Zebrzydowskiej, kalwarii w Wambierzycach w Kotlinie Kłodzkiej, kalwarii w Werkach pod Wilnem, kalwarii Pacławskiej, kalwarii na Górze św. Anny (Górny Śląsk), kalwarii w Wielu i nieistniejącej już kalwarii w Górze Kalwarii pod Warszawą, należy do czołowych reprezentantów polskich fundacji kalwaryjnych. Przybliżając Czytelnikowi to kaszubskie sanktuarium kalwaryjne, trzeba przywołać fakt, iż 1 grudnia 1999 r. jednomyślną decyzją Komitetu Światowego Dziedzictwa, właśnie polski zespół pielgrzymkowy Kalwarii Zebrzydowskiej wpisany został na Listę Światowego Dzidzictwa Kultury i Natury UNESCO, jako wybitny i unikatowy przykład krajobrazu komponowanego (historycznego) z występującymi w nim treściami duchowymi o wymiarze uniwersalnym. W ten sposób podkrakowska Kalwaria Zebrzydowka, jako dziewiąty polski (i czwarty w województwie małopolskim) obiekt, dołączyła do dotychczasowego grona ośmiu, które dostąpiły zaszczytu znalezienia się w grupie 630 najwybitniejszych Światowych Dóbr Kultury i Natury. Stała się ona równocześnie jedynym na tej "Liście" reprezentantem tego doniosłego zjawiska artystycznego, wyrastającego z chrześcijańskich korzeni kultury europejskiej, jako wielowiekowego fenomenu kalwaryjnego. Wręczenie aktu nominajcyjnego, które miało miejsce w Kalwarii Zebrzydowskiej w dniu 9 maja 2000r. nadało temu uroczystemu wydarzeniu ponadczasowy wymiar symboliczny. Rozsławienie w świecie obiektu przepojonego treściami chrześcijańskimi, związanego integralnie z kultem męki Chrystusa w Jerozolimie, nastąpiło przecież w Roku Świętym wielkiego jubileuszu 2000 lat chrześcijaństwa, w roku jubileuszowym 1000-lecia istnienia kościoła krakowskiego, w przededniu 400-lecia powstania sanktuarium pielgrzymkowego w Kalwarii Zebrzydowskiej. Rok 2000 stał się również rokiem pamiętnej pielgrzymki Ojaca Świętego Jana Pawła II do Jerozolimy, podczas której całemu światu przypomniał On istotę pielgrzymowania kalwaryjnego, tak pięknie realizowanego od 400 lat w Kalwarii Zebrzydowskiej (będącej równocześnie, jak powszechnie wiadomo, ulubionym miejscem modlitwy Karola Wojtyły od Jego wczesnych lat dziecięcych). Kalwaria wejherowska (zwana przez miejscową ludność Kalwarią Kaszubską), choć zlokalizowana na obszarze odmniennym kulturowo od terenów podkrakowskich, to jednak poprzez szczególny spolot okoliczności, w znacznym stopniu powstała z artystycznej inspiracji Kalwarią Zebrzydowską. W niektórych szczegółowych fragmentach realizacji modelowego układu przestrzennego jerozolimskich dróg Chrystusowych finezją rozwiązań przestrzennych przewyższyła nawet Kalwarię Zebrzydowską. Wejherowo, dziś miasto stanowiące zachodni kraniec aglomeracji gdańskiej, powstanie swe zawdzięcza słaśnie pobożnej fundacji wojewody malborskiego, Jakuba Wejhera, który w latach 1648-1654 rozmierzył wśród nadbałtyckich wzgórz starannie rozplanowany układ kaplic pielgrzymkowych, zgodnie z europejską i polską tradycją "kopiowania" jerozolimskiej Drogi Pojmania i Drogi Krzyżowej oraz innych pamiątek "Świętego Miasta". Sama kalwaria wejherowska stanowi jeden z ciekawszych przykładów kompozycji przestrzennej określanej właśnie mianem "kalwarii", a zakładanych w Polsce w okresie XVII-XX w. Wszystkie polskie kalwarie kontynuowały średniowieczną jeszcze ideę kreowania w Europie miejsc i całych krajobrazów, które miały imitować jerozolimskie pamiątki, miejsca święte i większe obszary przestrzenne związane z życiem i męczeńską śmiercią Chrystusa. Obiekty te miały wyeliminować konieczność odbywania niebezpiecznej, a często także wręcz niewykonalnej ze względów choćby finansowych, faktycznej pielgrzymki do Ziemi Świętej, dać na miejscu, w Europie możliwość oddawania się kontemplacji, uczestniczenia w nabożeństwach religijnych zmierzających do stałego podtrzymywania pamięci i pielęgnowania kultu Męki Pańskiej. W sensie krajobrazowym, kompozycyjnym i przestrzennym Kalwaria Kaszubska odznacza się szczególną perfekcyjnością, stawiającą ją w rzędzie najlepszych swego gatunku rozwiązań w skali europejskiej. Zręczność transponowania jerozolkimskic miejsc świętych do konkretnych warunków lokalnego pejzażu jest tu zaskakująca. Walorem unikatowym stała się autentyczna bliskość morza (Bałtyckiego), niespotykana w innych kalwariach, a porównywalana z realiami jerozolimskimi (Morze Martwe). Znaczny postęp na drodze przechodzenia fundacji kalwaryjnych od "arytmetycznej" do "wizualnej" koncepcji powielania krajobrazu Jerozolimy, widoczny jest w Wejherowie m.in. w realizowaniu faktycznych (a nie tylko z nazwy) bram miejskich, a także (co zresztą ważniejsze) w zakomponowaniu specjalnego rejonu tego krajobrazowego sanktuarium, w postaci symbolicznego terytorium jerozolimskiej Świątyni Salomona. Architektonicznie jest to kompleks około 30 kaplic i kościółków pochodzących głównie z poł. XVII w., częściowo także z końca XIX w. Rozsiane są one wśród pięknego lasu, z wyraźnie widocznymi w nim śladami świadomi komponowanych leśnych alei parkowych. Kaplice te odznaczają się dobrym poziomem artystycznym, a w sensie stylowym niosą w sobie cechy delikatnie rysującego się w nich manieryzmu, baroku, prowincjonalnego rokoka, historyzmu (romantyzm, neorenesans, neogotyk, neobarok), a także twórczości ludowej. Piętno szczególnej oryginalności nadają jej wplecione w całość układu, niewielkie kapliczki o charakterystycznej dla Pomorza Gdańskiego konstrukcji szachulcowej.